قهوه
تاریخچه و توضیح
جمعه، 19 شهریور 1395، 08:41
مشاهده: 19,915
توجه: کپی برداری از مطالب وبسایت با ذکر منبع بلامانع می باشد. ذکر منبع به معنی نوشتن آدرس کامل وبسایت (https://spbaking.com/) یا آدرس کامل کانال تلگرام (https://t.me/spoonfeedbaking) یا تگ کردن صفحه اینستاگرام https://www.instagram.com/sp.baking/ است.
با شنیدن واژه قهوه، اولین تصویری که در ذهن می یاد، یک فنجون نوشیدنی خوش عطر و طعمه. درسته قهوه، بعد از آب دومین نوشیدنی پرطرفدار دنیاست، ولی دونه های قهوه، استفاده های دیگری هم دارند. قهوه آسیاب شده، یکی از مواد اولیه مورد استفاده در شیرین پزیه و مثل پودر کاکائو، به عنوان طعم دهنده ازش استفاده می شه. قبلا در این پست مفصل در مورد پودر کاکائو و تاریخچش توضیح دادم و در آموزش امروز می خوام شما رو با انواع قهوه و از اون مهم تر مصارفش در شیرینی پزی آشنا کنم، ولی قبل از هر چیزی ببینیم این دونه های جادویی از کجا اومدند؟

سفر پرماجرای دونه قهوه:
دونه های قهوه در میوه های گیلاس شکلی جای گرفتن که به گیلاس قهوه coffee cherry معروفه. تا قبل از قرن نهم میلادی، کسی از خوراکی بودن این دونه های قایم شده در گیلاس خبر نداشت.

در سال 850 میلادی (قرن نهم)، چوپانی به نام کالدی Kaldi در کشور اتیوپی، متوجه تغییر رفتار بزهاش بعد از خوردن این میوه های قرمز رنگ شد. بزها بعد از خوردن گیلاسِ قهوه شروع به رقص، شادی و سر و صدا می کردند.

کالدی میوه ها رو به صومعه ی روستاشون برد و به راهب صومعه راجع به تاثیرش روی بزها توضیح داد. راهب گفت که این دونه ها اهریمنی هستند و دلیل تغییر رفتار بزها، وجود شیطان در دونه هاست. بعد هم گیلاس های قهوه رو در آتش صومعه ریخت. با ریختن دونه ها در آتش، بوی خوش قهوه بلند شد و حس خوبی به همه دست داد. وقتی آتش خاموش شد، یکی از کارکنان، که بوی قهوه حسابی سرمستش کرده بود، قهوه سوخته که به نوعی، بو داده شده بود رو خُرد کرد و با آب قاطی کرد. وقتی این نوشیدنی سیاه رو به بقیه داد و نوشیدن، انرژی بیشتری برای دعا کردن و انجام کارها گرفتند و این بود که راهب روستا نظرش رو عوض کرد و گفت خوردن این دونه ها مشکلی نداره.

کم کم، خبر نوشیدنی انرژی زا در کل اتیوپی پخش شد. اونها دونه قهوه رو از گیلاس قهوه خارج می کردند، با کَره می سابیدند و به جنگ جویان می دادند. مخلوط کره و قهوه انرژی خاصی بهشون می داد و در موفقیتشون تاثیر داشت. سال ها طول کشید تا دونه های قهوه به کشورهای همسایه هم معرفی بشند. در سال 1100 میلادی قهوه از اتیوپی به یمن رسید. یمنی ها خیلی زود دونه های قهوه رو کاشتند و از همه مهمتر نوشیدن قهوه رو متداول کردند. اون ها قهوه رو خشک و بعد پودر می کردند و مخلوطش رو با آب جوش می نوشیدند، خوبه بدونید نام قهوه رو یمنی ها روی این گیاه گذاشتند.

قرن چهارده و پونزدهم میلادی زمانی بود که دونه های قهوه کل شبه جزیره عربستان، مصر، عراق، ایران و سوریه رو پیمود. از مدینه به مکه، دمشق، حلب و از بندر موکای یمن به قاهره سفر کرد. در اغلب این کشورها استفاده از نوشیدنی قهوه برای سوفی ها بود. اون ها از قهوه برای بیدار موندن و شب زنده داری استفاده می کردند. مورخین در مورد باز شدن اولین قهوه خونه با هم اختلاف نظر دارند، دمشق، مکه و قسطنطنیه جاهایی هستند که اولین قهوه خونه ها دیده شده. قهوه خونه، مکانی بود برای دور هم جمع شدن مردها، که بنا به شغلشون محافلی تشکیل می دادند و همراه نوشیدن قهوه صحبت و معاشرت می کردند. خیلی از فرمانروایان جهان عرب از این محفل ها ترس داشتند و سعی می کردند به نوعی نوشیدن قهوه رو حرام اعلام کنند.

البته این امپراتوری عثمانی بود که قهوه رو جهانی کرد. سال 1555 میلادی در زمان حکومت سلطان سلیمان، قهوه به استانبول رسید و متد جدید دم کردن قهوه در قصر عثمانی ابداع شد. اون ها دونه های قهوه رو روی آتیش بو می دادند، بصورت بسیار ریز آسیاب می کردند و میذاشتند تا به آرومی با آب روی ذغال دم بکشه. به زودی شغلی به نام قهوه چی باشی kahvecibaşı در دربار معرفی شد که قهوه سلطان رو دم می کرد.
خیلی زود استانبول پر از قهوه خونه هایی شد که مکانی برای معاشرت، مطالعه، بحث و بازی تخته بود. تاجران و مسافران اروپایی با دیدن این تصاویر قهوه رو با خودشون به اروپا بردند و اینطور بود که قهوه از استانبول به اروپا و از اروپا به تمام دنیا پخش شد.


قهوه از راه ایتالیا وارد اروپا شد. یک تاجر ایتالیایی بعد از نوشیدن قهوه در استانبول، برای اولین بار در سال 1615، دونه های قهوه رو به ونیز برد. در سال 1645 اولین کافی شاپ در ونیز باز شد، تا قبل از اون قهوه رو دوره گردهای لیموناد فروش می فروختند. در همون سال ها بود که سفیر فرانسه در ترکیه، دونه های قهوه و دستور تهیه این نوشیدنی رو به مارسی فرستاد و در سال 1669 میلادی بود که سلیمان آغا Süleyman Ağa سفیر ترکیه در پاریس، با خودش قهوه رو به پاریس برد. پاریسی ها خیلی زود طرفدار قهوه شدند و اولین کافی شاپ به شکل امروزی در سال 1686 به نام Café de Procope در پاریس باز شد.

وین، لندن، آمستردام و هامبورگ میزبان های بعدی این نوشیدنی بودند و بعد هم مهاجران اون رو به آمریکا رسوندند و در سال 1696 اولین کافی شاپ به نام The King's Arms در نیویورک باز شد.

اروپایی ها که سال ها در تلاش برای کشت این گیاه بودند، در سال 1714 بذر درخت قهوه رو برای کشت به آمریکای جنوبی فرستادند. آب و هوای آمریکای جنوبی کاملا مناسب رشد درخت قهوه از آب در اومد و کشت قهوه در این منظقه شروع شد.بطوریکه با اینکه منشا این گیاه آفریقاست، بیشترین قهوه جهان در برزیل تولید می شه. قهوه، بعد از نفت و گاز مهمترین کالای تجاری جهانه. گیاه قهوه فقط در نواری خاصی از کره زمین قابل کشته که به کمربند دانه قهوه مشهوره.

انواع دونه های قهوه:
همونظور که گفتم دونه قهوه در میوه ای قرمز و گیلاسی شکل به نام گیلاس قهوه coffee cherry پنهان شده. برای تولید قهوه، اولین مرحله چیدن این میوه، بعد از رسیدن و نرم شدن از درخته.

درخت قهوه چند گونه داره که دو گونه اصلی اون که بیشتر قهوه جهان از اونها تامین می شه عربیکا و روبوستاست.
قهوه ی عربیکا Coffee Arabica:
گونه عربیکا مرغوب ترین نوع قهوه در دنیاست. این گونه، در مناطق مرتفع تری رشد می کنه و گیاه بسیار حساسیه. قهوه عربیکا، خوش بو تر از انواع دیگَست و نسبت به اون ها تلخی و کافئین کمتری داره. از اونجائیکه منطقه بومی رشد این گیاه ارتفاعات کوهستانی یمن، جنوب غربی اتیوپی و جنوب شرقی سودانه، اسم گیاه رو عربیکا گذاشتند که به این مناطق اشاره داره.
قهوه ی روبوستا Coffee Robusta:
گیاه روبوستا در مناطق کم ارتفاع تر رشد می کنه. با اینکه عطر و بوی این گونه چنگی به دل نمی زنه، نسبت به بقیه انواع قهوه میزان کافئین بیشتری داره و تلخ تره و همین میزان زیاد کافئین طرفدارانی رو براش بوجود آورده. این گیاه به دلیل داشتن کافئین زیاد، حشرات و آفت کمی رو به خودش جذب می کنه، به همین دلیل نگهداری و کشت این گونه آسون تر و در نتیجه ارزون تره.

دونه قهوه از هر گونه ای که باشه بعد از استخراج از میوه، شستشو، خشک کردن، کندن پوسته نازک روی دونه، به مرحله ی بسیار مهم یعنی روست کردن (بو دادن ) roasting coffee می رسه.
رُست کردن roasting coffee:
به فرآیندی که در طی حرارت دادن، دونه های سبز رنگ قهوه، به رنگ قهوه ای تغییر شکل می دند رُست کردن گفته می شه. در طی این فرآیند، بر اساس میزان حرارت و نحوه انجام این کار، دونه های قهوه طعم، عطر و رنگ متفاوتی به خودشون می گیرند، پس نوع رُست، یکی از عامل های اصلی تنوع در قهوست. انواع مختلف رُست کردن، اسم های مختلف دارند، مثلا در عکس زیر با دانه قهوه ای یکسان، چند مدل مختلف رُست انجام شده و می بینید که نتیجه کاملا متفاوتی به دست اومده. هر کدوم از این درجات بو دادن، این دونه ها رو مناسب تهیه نوشیدنی خاصی می کنه.

خوب کم کم داریم به قسمت هایی از داستان قهوه که با شیرینی پزی در ارتباطه نزدیک می شیم. قهوه بعد از رست شدن باید آسیاب شه تا قابل استفاده بشه. دونه های قهوه رست شده رو هفت نوع آسیاب می کنند، از آسیاب درشت تا انقدر زیر که مثل پودر قند از الک ریز رد می شه.

شش نوع آسیاب در عکس بالا نشون داده شده، نوع هفتمِ آسیاب کردن برای تهیه قهوه تُرکه که از همه انواع دیگه ریزتره. قهوه آسیاب شده برای قهوه ترک، مثل نشاسته نرم، لطیف و بسیار دونه ریزه. این نوع آسیاب باعث می شه که قهوه ترک بدون نیاز به دستگاه قابل دم کردن باشه.

هر کدوم از انواع آسیاب، قهوه رو مناسب استفاده برای دم کردن در وسیله ای متفاوت می کنه، پس نوع آسیاب باید بسته به وسیله ای که قهوه در اون دم آوری می شه انتخاب شه.

قهوه فوری instant coffee:
یکی از انواع قهوه که در شیرینی پزی هم بسیار محبوبه، قهوه فوریه که در ایران با نام تجاری نسکافه بین مردم جا افتاده. قهوه فوری در واقع قهوه دم شده غلیظیه که طی فرآیندی با دستگاه های پیشرفته، با روش خشک کردن انجمادی به دونه های خشک و شکننده تبدیل می شه. این دونه ها با کمترین میزان رطوبت باز و مایع می شند. نام فوری به دلیل عدم نیاز این نوع قهوه به دم کردن روش گذاشته شده، چون برای درست کردن نوشیدنی با قهوه فوری، کافیه اون رو در آب جوش بریزید و هم بزنید.
قهوه ی فوری به دلیل راحتی استفاده و در دسترس بودن، در قنادی قابل استفادست ولی منظور از قهوه فوری نوع خالص اونه و اصلا نباید از کافی میکس به جای قهوه فوری استفاده کنید. کافی میکس بسته های یک نفره قهوه به همراه شکر و پودر شیره (کافی میت) و اصلا مناسب قنادی نیست.
نکته: برای جایگزینی یک دوم پیمانه قهوه دم شده با قهوه فوری، یک دوم قاشق غذاخوری نسکافه رو در یک دوم پیمانه آب جوش حل کرده و بعد جایگزین کنید.

قهوه در شیرینی پزی:
وقتی واژه قهوه رو در مواد لازم دستوری می بینید، اصلا نگران نشید، همیشه نوع قهوه و نحوه استفاده از اون در دستور توضیح داده می شه. ولی در کل در دستورهای شیرینی پزی، اگر قهوه بصورت پودری مدنظر باشه، فقط و فقط قهوه ترک قابل استفادست. قهوه ترک ریزترین نوع آسیاب رو داره و دونه هاش مثل پودر نشاسته لطیف و ریزه. در نتیجه می تونه بدون دم شدن، مثل پودر کاکائو با مواد مخلوط شه و با بقیه موادِ لازم بافت یکدستی ایجاد کنه. در صورتیکه قهوه ترک ندارید، می تونید قهوه فوری (نسکافه) رو در مایعات دستور مخلوط کرده و جایگزین کنید. این رو بدونید که با این جایگزینی نباید انتظار نتیجه کاملا یکسان داشته باشید. بقیه انواع قهوه تا زمانیکه دم نشند از خودشون طعم و عطری خارج نمی کنند و نوع آسیابشون به صورتیه که قابلیلت یکدست شدن با مواد رو ندارند.
در دستورهایی که قهوه دم شده مورد استفادست، قهوه به عنوان ماده اولیه تَر کاربرد داره، درست انگار دارید شیر، آبلیمو یا آبمیوه به مایه کیک و شیرینی اضافه کنید. راحت ترین راه برای درست کردن قهوه دم شده، استفاده از قهوه فوری معروف به نسکافه ست. کافیه نسکافه رو در آب جوش مخلوط کنید، بذارید به دمای محیط برسه و استفاده کنید. البته کسانی که اهل قهوه هستند، قهوه فوری رو قبول ندارند واز قهوه دم شده استفاده می کنند. برای دم کردن قهوه متدهای متفاوتی وجود داره و می تونید قهوه رو هر جور که مایلید دم کرده و بعد استفاده کنید، مگر در دستور نوع خاصی از دم آوری ذکر شده باشه. وسایل زیادی برای دم کردن قهوه در منزل وجود داره که چند نوع متداول رو براتون نام می برم.
روش کار این دستگاه بسیار سادست، در مخزن آب به میزان لازم آب ریخته و در دریچه قهوه، فیلتر کاغذی یا فلزی رو قرار داده و قهوه آسیاب شده رو در فیلتر می ریزید. دستگاه، آب رو به نزدیکِ نقطهی جوش میرسونه و از طریق لولهای قطره قطره روی قهوه آسیاب شده که در فیلتر کاغذی یا فلزی ریخته شده می چکونه. آب از بین قهوه عبور می کنه و در قوری یا ظرفی جمع میشه.




وسیله های دیگه ای هم برای دم کردن قهوه وجود داره که شما می تونید از اون ها برای دم کردن قهوه استفاده کنید. مهم اینه که در قهوه دم شده موردِ استفاده در شیرینی پزی، دونه های قهوه دیده نشه و هم دمای محیط باشه.
موارد استفاده از قهوه در شیرینی پزی:
اگر دونستن در مورد مواد اولیه شیرینی پزی براتون جذابه، می تونید در قسمت "مواد اولیه" در مورد شکلات و پودر کاکائو، کرم تارتار، ژلاتین، خمیرمایه، انواع روغن و کره، آگارآگار، شیرعسلی، دولسه دلچه، شکر و انواع شیرین کننده ها، نوتلا، بیکینگ پودر و جوش شیرین، بریلو، باترمیلک، ساورکریم و تخم مرغ بخونید.
توجه: کپی برداری از مطالب وبسایت با ذکر منبع بلامانع می باشد. ذکر منبع به معنی نوشتن آدرس کامل وبسایت (https://spbaking.com/) یا آدرس کامل کانال تلگرام (https://t.me/spoonfeedbaking) یا تگ کردن صفحه اینستاگرام https://www.instagram.com/sp.baking/ است.
با شنیدن واژه قهوه، اولین تصویری که در ذهن می یاد، یک فنجون نوشیدنی خوش عطر و طعمه. درسته قهوه، بعد از آب دومین نوشیدنی پرطرفدار دنیاست، ولی دونه های قهوه، استفاده های دیگری هم دارند. قهوه آسیاب شده، یکی از مواد اولیه مورد استفاده در شیرین پزیه و مثل پودر کاکائو، به عنوان طعم دهنده ازش استفاده می شه. قبلا در این پست مفصل در مورد پودر کاکائو و تاریخچش توضیح دادم و در آموزش امروز می خوام شما رو با انواع قهوه و از اون مهم تر مصارفش در شیرینی پزی آشنا کنم، ولی قبل از هر چیزی ببینیم این دونه های جادویی از کجا اومدند؟
سفر پرماجرای دونه قهوه:
دونه های قهوه در میوه های گیلاس شکلی جای گرفتن که به گیلاس قهوه coffee cherry معروفه. تا قبل از قرن نهم میلادی، کسی از خوراکی بودن این دونه های قایم شده در گیلاس خبر نداشت.
در سال 850 میلادی (قرن نهم)، چوپانی به نام کالدی Kaldi در کشور اتیوپی، متوجه تغییر رفتار بزهاش بعد از خوردن این میوه های قرمز رنگ شد. بزها بعد از خوردن گیلاسِ قهوه شروع به رقص، شادی و سر و صدا می کردند.
کالدی میوه ها رو به صومعه ی روستاشون برد و به راهب صومعه راجع به تاثیرش روی بزها توضیح داد. راهب گفت که این دونه ها اهریمنی هستند و دلیل تغییر رفتار بزها، وجود شیطان در دونه هاست. بعد هم گیلاس های قهوه رو در آتش صومعه ریخت. با ریختن دونه ها در آتش، بوی خوش قهوه بلند شد و حس خوبی به همه دست داد. وقتی آتش خاموش شد، یکی از کارکنان، که بوی قهوه حسابی سرمستش کرده بود، قهوه سوخته که به نوعی، بو داده شده بود رو خُرد کرد و با آب قاطی کرد. وقتی این نوشیدنی سیاه رو به بقیه داد و نوشیدن، انرژی بیشتری برای دعا کردن و انجام کارها گرفتند و این بود که راهب روستا نظرش رو عوض کرد و گفت خوردن این دونه ها مشکلی نداره.
کم کم، خبر نوشیدنی انرژی زا در کل اتیوپی پخش شد. اونها دونه قهوه رو از گیلاس قهوه خارج می کردند، با کَره می سابیدند و به جنگ جویان می دادند. مخلوط کره و قهوه انرژی خاصی بهشون می داد و در موفقیتشون تاثیر داشت. سال ها طول کشید تا دونه های قهوه به کشورهای همسایه هم معرفی بشند. در سال 1100 میلادی قهوه از اتیوپی به یمن رسید. یمنی ها خیلی زود دونه های قهوه رو کاشتند و از همه مهمتر نوشیدن قهوه رو متداول کردند. اون ها قهوه رو خشک و بعد پودر می کردند و مخلوطش رو با آب جوش می نوشیدند، خوبه بدونید نام قهوه رو یمنی ها روی این گیاه گذاشتند.
قرن چهارده و پونزدهم میلادی زمانی بود که دونه های قهوه کل شبه جزیره عربستان، مصر، عراق، ایران و سوریه رو پیمود. از مدینه به مکه، دمشق، حلب و از بندر موکای یمن به قاهره سفر کرد. در اغلب این کشورها استفاده از نوشیدنی قهوه برای سوفی ها بود. اون ها از قهوه برای بیدار موندن و شب زنده داری استفاده می کردند. مورخین در مورد باز شدن اولین قهوه خونه با هم اختلاف نظر دارند، دمشق، مکه و قسطنطنیه جاهایی هستند که اولین قهوه خونه ها دیده شده. قهوه خونه، مکانی بود برای دور هم جمع شدن مردها، که بنا به شغلشون محافلی تشکیل می دادند و همراه نوشیدن قهوه صحبت و معاشرت می کردند. خیلی از فرمانروایان جهان عرب از این محفل ها ترس داشتند و سعی می کردند به نوعی نوشیدن قهوه رو حرام اعلام کنند.
البته این امپراتوری عثمانی بود که قهوه رو جهانی کرد. سال 1555 میلادی در زمان حکومت سلطان سلیمان، قهوه به استانبول رسید و متد جدید دم کردن قهوه در قصر عثمانی ابداع شد. اون ها دونه های قهوه رو روی آتیش بو می دادند، بصورت بسیار ریز آسیاب می کردند و میذاشتند تا به آرومی با آب روی ذغال دم بکشه. به زودی شغلی به نام قهوه چی باشی kahvecibaşı در دربار معرفی شد که قهوه سلطان رو دم می کرد.
خیلی زود استانبول پر از قهوه خونه هایی شد که مکانی برای معاشرت، مطالعه، بحث و بازی تخته بود. تاجران و مسافران اروپایی با دیدن این تصاویر قهوه رو با خودشون به اروپا بردند و اینطور بود که قهوه از استانبول به اروپا و از اروپا به تمام دنیا پخش شد.
قهوه از راه ایتالیا وارد اروپا شد. یک تاجر ایتالیایی بعد از نوشیدن قهوه در استانبول، برای اولین بار در سال 1615، دونه های قهوه رو به ونیز برد. در سال 1645 اولین کافی شاپ در ونیز باز شد، تا قبل از اون قهوه رو دوره گردهای لیموناد فروش می فروختند. در همون سال ها بود که سفیر فرانسه در ترکیه، دونه های قهوه و دستور تهیه این نوشیدنی رو به مارسی فرستاد و در سال 1669 میلادی بود که سلیمان آغا Süleyman Ağa سفیر ترکیه در پاریس، با خودش قهوه رو به پاریس برد. پاریسی ها خیلی زود طرفدار قهوه شدند و اولین کافی شاپ به شکل امروزی در سال 1686 به نام Café de Procope در پاریس باز شد.
وین، لندن، آمستردام و هامبورگ میزبان های بعدی این نوشیدنی بودند و بعد هم مهاجران اون رو به آمریکا رسوندند و در سال 1696 اولین کافی شاپ به نام The King's Arms در نیویورک باز شد.
اروپایی ها که سال ها در تلاش برای کشت این گیاه بودند، در سال 1714 بذر درخت قهوه رو برای کشت به آمریکای جنوبی فرستادند. آب و هوای آمریکای جنوبی کاملا مناسب رشد درخت قهوه از آب در اومد و کشت قهوه در این منظقه شروع شد.بطوریکه با اینکه منشا این گیاه آفریقاست، بیشترین قهوه جهان در برزیل تولید می شه. قهوه، بعد از نفت و گاز مهمترین کالای تجاری جهانه. گیاه قهوه فقط در نواری خاصی از کره زمین قابل کشته که به کمربند دانه قهوه مشهوره.
انواع دونه های قهوه:
همونظور که گفتم دونه قهوه در میوه ای قرمز و گیلاسی شکل به نام گیلاس قهوه coffee cherry پنهان شده. برای تولید قهوه، اولین مرحله چیدن این میوه، بعد از رسیدن و نرم شدن از درخته.
درخت قهوه چند گونه داره که دو گونه اصلی اون که بیشتر قهوه جهان از اونها تامین می شه عربیکا و روبوستاست.
قهوه ی عربیکا Coffee Arabica:
گونه عربیکا مرغوب ترین نوع قهوه در دنیاست. این گونه، در مناطق مرتفع تری رشد می کنه و گیاه بسیار حساسیه. قهوه عربیکا، خوش بو تر از انواع دیگَست و نسبت به اون ها تلخی و کافئین کمتری داره. از اونجائیکه منطقه بومی رشد این گیاه ارتفاعات کوهستانی یمن، جنوب غربی اتیوپی و جنوب شرقی سودانه، اسم گیاه رو عربیکا گذاشتند که به این مناطق اشاره داره.
قهوه ی روبوستا Coffee Robusta:
گیاه روبوستا در مناطق کم ارتفاع تر رشد می کنه. با اینکه عطر و بوی این گونه چنگی به دل نمی زنه، نسبت به بقیه انواع قهوه میزان کافئین بیشتری داره و تلخ تره و همین میزان زیاد کافئین طرفدارانی رو براش بوجود آورده. این گیاه به دلیل داشتن کافئین زیاد، حشرات و آفت کمی رو به خودش جذب می کنه، به همین دلیل نگهداری و کشت این گونه آسون تر و در نتیجه ارزون تره.
دونه قهوه از هر گونه ای که باشه بعد از استخراج از میوه، شستشو، خشک کردن، کندن پوسته نازک روی دونه، به مرحله ی بسیار مهم یعنی روست کردن (بو دادن ) roasting coffee می رسه.
رُست کردن roasting coffee:
به فرآیندی که در طی حرارت دادن، دونه های سبز رنگ قهوه، به رنگ قهوه ای تغییر شکل می دند رُست کردن گفته می شه. در طی این فرآیند، بر اساس میزان حرارت و نحوه انجام این کار، دونه های قهوه طعم، عطر و رنگ متفاوتی به خودشون می گیرند، پس نوع رُست، یکی از عامل های اصلی تنوع در قهوست. انواع مختلف رُست کردن، اسم های مختلف دارند، مثلا در عکس زیر با دانه قهوه ای یکسان، چند مدل مختلف رُست انجام شده و می بینید که نتیجه کاملا متفاوتی به دست اومده. هر کدوم از این درجات بو دادن، این دونه ها رو مناسب تهیه نوشیدنی خاصی می کنه.
خوب کم کم داریم به قسمت هایی از داستان قهوه که با شیرینی پزی در ارتباطه نزدیک می شیم. قهوه بعد از رست شدن باید آسیاب شه تا قابل استفاده بشه. دونه های قهوه رست شده رو هفت نوع آسیاب می کنند، از آسیاب درشت تا انقدر زیر که مثل پودر قند از الک ریز رد می شه.
شش نوع آسیاب در عکس بالا نشون داده شده، نوع هفتمِ آسیاب کردن برای تهیه قهوه تُرکه که از همه انواع دیگه ریزتره. قهوه آسیاب شده برای قهوه ترک، مثل نشاسته نرم، لطیف و بسیار دونه ریزه. این نوع آسیاب باعث می شه که قهوه ترک بدون نیاز به دستگاه قابل دم کردن باشه.
هر کدوم از انواع آسیاب، قهوه رو مناسب استفاده برای دم کردن در وسیله ای متفاوت می کنه، پس نوع آسیاب باید بسته به وسیله ای که قهوه در اون دم آوری می شه انتخاب شه.
قهوه فوری instant coffee:
یکی از انواع قهوه که در شیرینی پزی هم بسیار محبوبه، قهوه فوریه که در ایران با نام تجاری نسکافه بین مردم جا افتاده. قهوه فوری در واقع قهوه دم شده غلیظیه که طی فرآیندی با دستگاه های پیشرفته، با روش خشک کردن انجمادی به دونه های خشک و شکننده تبدیل می شه. این دونه ها با کمترین میزان رطوبت باز و مایع می شند. نام فوری به دلیل عدم نیاز این نوع قهوه به دم کردن روش گذاشته شده، چون برای درست کردن نوشیدنی با قهوه فوری، کافیه اون رو در آب جوش بریزید و هم بزنید.
قهوه ی فوری به دلیل راحتی استفاده و در دسترس بودن، در قنادی قابل استفادست ولی منظور از قهوه فوری نوع خالص اونه و اصلا نباید از کافی میکس به جای قهوه فوری استفاده کنید. کافی میکس بسته های یک نفره قهوه به همراه شکر و پودر شیره (کافی میت) و اصلا مناسب قنادی نیست.
نکته: برای جایگزینی یک دوم پیمانه قهوه دم شده با قهوه فوری، یک دوم قاشق غذاخوری نسکافه رو در یک دوم پیمانه آب جوش حل کرده و بعد جایگزین کنید.
قهوه در شیرینی پزی:
وقتی واژه قهوه رو در مواد لازم دستوری می بینید، اصلا نگران نشید، همیشه نوع قهوه و نحوه استفاده از اون در دستور توضیح داده می شه. ولی در کل در دستورهای شیرینی پزی، اگر قهوه بصورت پودری مدنظر باشه، فقط و فقط قهوه ترک قابل استفادست. قهوه ترک ریزترین نوع آسیاب رو داره و دونه هاش مثل پودر نشاسته لطیف و ریزه. در نتیجه می تونه بدون دم شدن، مثل پودر کاکائو با مواد مخلوط شه و با بقیه موادِ لازم بافت یکدستی ایجاد کنه. در صورتیکه قهوه ترک ندارید، می تونید قهوه فوری (نسکافه) رو در مایعات دستور مخلوط کرده و جایگزین کنید. این رو بدونید که با این جایگزینی نباید انتظار نتیجه کاملا یکسان داشته باشید. بقیه انواع قهوه تا زمانیکه دم نشند از خودشون طعم و عطری خارج نمی کنند و نوع آسیابشون به صورتیه که قابلیلت یکدست شدن با مواد رو ندارند.
در دستورهایی که قهوه دم شده مورد استفادست، قهوه به عنوان ماده اولیه تَر کاربرد داره، درست انگار دارید شیر، آبلیمو یا آبمیوه به مایه کیک و شیرینی اضافه کنید. راحت ترین راه برای درست کردن قهوه دم شده، استفاده از قهوه فوری معروف به نسکافه ست. کافیه نسکافه رو در آب جوش مخلوط کنید، بذارید به دمای محیط برسه و استفاده کنید. البته کسانی که اهل قهوه هستند، قهوه فوری رو قبول ندارند واز قهوه دم شده استفاده می کنند. برای دم کردن قهوه متدهای متفاوتی وجود داره و می تونید قهوه رو هر جور که مایلید دم کرده و بعد استفاده کنید، مگر در دستور نوع خاصی از دم آوری ذکر شده باشه. وسایل زیادی برای دم کردن قهوه در منزل وجود داره که چند نوع متداول رو براتون نام می برم.
- دستگاه قهوه جوش فیلتر دار (قهوهساز فیلتری اتوماتیک):
روش کار این دستگاه بسیار سادست، در مخزن آب به میزان لازم آب ریخته و در دریچه قهوه، فیلتر کاغذی یا فلزی رو قرار داده و قهوه آسیاب شده رو در فیلتر می ریزید. دستگاه، آب رو به نزدیکِ نقطهی جوش میرسونه و از طریق لولهای قطره قطره روی قهوه آسیاب شده که در فیلتر کاغذی یا فلزی ریخته شده می چکونه. آب از بین قهوه عبور می کنه و در قوری یا ظرفی جمع میشه.
- دستگاه اسپرسو ساز: این دستکاه به یک محفظه فلزی فیلتر دار به نام پورتافیلتر مجهزه که قهوه دونه ریز باید در اون پُر و با قهوهکوب پرس شه. بعد آب با فشار و دمای بالا از بین ذرات قهوه عبور می کنه و نوشیدنی از لوله های باریک خارج می شه.
- قوری موکا اکسپرس Mocha Pot : وسیله محبوب برای دم کردن قهوه در ایتالیاست و به اون ماشین قهوه ساز کوچیک macchinetta هم گفته می شه. این قوری، برقی نیست و روی گاز قرار می گیره. برای استفاده از این قوری در قسمت میانی (قسمت B) قهوه اسپرسو و در قسمت پایینی (قسمت A) آب ریخته می شه. قوری روی شعله ملایم گاز قرار می گیره و قهوه با بخار آب، تحتِ فشار دم میکشه و بالای قوری (قسمت C) جمع می شه.
- قوری پیستونی (فرنچ پرس) french press: این دستگاه بسیار سبکه و نیازی به برق هم نداره و همین خصوصیات، بین قهوه دوست ها محبوبش کرده. برای دم کردن قهوه در فرنچ پرس، پودر قهوه که با درجهای متوسطِ رو به درشت آسیاب شده را در ظرف بریزید، آب تقریبا جوش رو به قهوه اضافه کنید، به آرومی هم بزنید و چهار دقیقه استراحت بدید. در انتها پیستون را روی ظرف قرار بدید و خیلی آهسته به پایین فشار بدید.
وسیله های دیگه ای هم برای دم کردن قهوه وجود داره که شما می تونید از اون ها برای دم کردن قهوه استفاده کنید. مهم اینه که در قهوه دم شده موردِ استفاده در شیرینی پزی، دونه های قهوه دیده نشه و هم دمای محیط باشه.
موارد استفاده از قهوه در شیرینی پزی:
- طعم دهنده
- دستورهای شکلاتی:
- کرم ها و آیسینگ ها:
- فیلینگ (کرم داخل کیک، شیرینی... )
- داست (پودر):
اگر دونستن در مورد مواد اولیه شیرینی پزی براتون جذابه، می تونید در قسمت "مواد اولیه" در مورد شکلات و پودر کاکائو، کرم تارتار، ژلاتین، خمیرمایه، انواع روغن و کره، آگارآگار، شیرعسلی، دولسه دلچه، شکر و انواع شیرین کننده ها، نوتلا، بیکینگ پودر و جوش شیرین، بریلو، باترمیلک، ساورکریم و تخم مرغ بخونید.
توجه: کپی برداری از مطالب وبسایت با ذکر منبع بلامانع می باشد. ذکر منبع به معنی نوشتن آدرس کامل وبسایت (https://spbaking.com/) یا آدرس کامل کانال تلگرام (https://t.me/spoonfeedbaking) یا تگ کردن صفحه اینستاگرام https://www.instagram.com/sp.baking/ است.
سلام بهاره جون..میشه لطف کنید دستور کیک یا کاپ کیک با طعم کاپوچینو هم آموزش بدید خیلی خوب میشه..یا اینکه یه دستور پخت به من معرفی کنید..با اینکه به آموزشهای خوب و دقیق شما فقط عادت کردم
سلام عزیزم،
متاسفانه تا حالا درست نکردی دستور تست شده ندارم می خواید از کانال ایشون دستورش رو تست کنید
https://t.me/ashpazi_modern_man
سلام بهاره جون
میشه در مورد وانیل هم توضیحاتی بزارید 🙏🏼😍
حتما
سلام بانوی عزیز
عذر میخام در دستوری ک پودر قهوه اسپرسو داره و باید با مواد خشک الک شه ،؛
و من پودر قهوه فوری جاکوبز دارم
میشه استفاده کرد؟
در رسپی آب جوش هم هست ک در انتهای مار باید اضافه شه؟
من باید پودر قهوه فوری م رو با مواد خشک مخلوط کنم؟
پودر قهوه فوری باید با آب دستور مخلوط شه و نباید با مواد خشک الک شه
متشکرم 🙏🏼🥰
عزیزدلم من پودر قهوه ی اسپرسو گرفتم که فوق العاده سیاهه و بافتش قلقلیه ریزه ، پر از گردالی های ریزه سیاهه که فوق العاده بوی تندی هم داره .. توی کیک خیس شکلاتیم میتونم بریزمش ؟ باید دمش کنم ؟ همین جوری بریزم تو پودر کاکاءوم قبول نیست و روی پودر کاکاءو و قهوه م آب جوش بریرم خوب نیست ؟
راستییی من همیشه سعی میکنم تو رسپی هام آب یا مایعاتم داغ باشه ؛ آخه وقتی که مایعات داغ رو به مخلوط شکر و زرده تخم مرغم اضافه میکنم ، حس میکنم تخم مرغاش پخته میشن و خوشمزه تر میشه ، کارم اشتباهه ؟
سلام عزیزم،
پودر اسپرسو باید جدا دم شه و بعد در دستوری مثل کیک قهوه به اندازه گفته شده استفاده شه.
عکس پودر اسپرسوتون رو همینجا بفرستید بتونم راهنمایی کنم چطور دم کنی، متاسفانه در کیک خیس، روی پودر کاکائو... قابل استفاده نیست و فقط باید دم شه و بعد در دستورهای مربوطه استفاده شه.
دمای مایعات باید طبق دستور باشه یعنی اگر دستور چیزی نگفته هم دمای محیط و اگر گفته سرد یا گرم طبق دستور وگرنه روی بافت کیک تاثیر منفی میذاره.
عالی
ممنون عزیزم
فوق العاده بود! نمیدونستم تاریخچه اش به این شکل هست و تازه اینکه عربها اینقدر اهلش بودن واز این خطه گسترش پیدا کرد (البته بعد از اتیوپی)
سلام بهاره جان.ی سوال داشتم برای خرید قهوه تو سایت های مجازی من دیدم قهوه ها بر اساس میزان روست شدن و کشور قیمت های متفاوتی دارن میخواستم بدونم فرق اینا از نظر طعم چیه؟؟؟
سلام هلن جان،
عزیزم قهوه درست مثل چای و برنجه، فرض کنید برنج گیلان و مازندران طعم، عطر و شکل متفاوتی دارن ولی برتری به هم ندارن، یا چای ایرانی و چای معطر خارجی، دو شکل، عطر و طعم متفاوت دارن ولی کاملا به سلیقه ربط داره و نمی شه گفت فقط این خوبه. قهوه هم بر اساس منطقه جغرافیایی عطر و شکل متفاوتی داره و تنها راه انتخاب امتحان کردنه باید هر بار یکی رو بگیرید و امتحان کنید تا قهوه دلخواه رو پیدا کنید.
توصیه می کنم شما از قهوه های مارک های خوب مثل لاواتزا، جاکوبز، ایلی تهیه کنید که خود شرکت انتخاب دونه قهوه رو به عهده گرفته و انتخاب خیلی راحت تره.
سلام . حرف شما درسته اما یه نکته داره باید توجه کنید که فرد استفاده کننده چی میخواهد ممکن است که فرد مورد نظر تازه دارد به مصرف قهوه روی میآورد در ایصورت نباید قهوه پر کافئین و دارک تهیه کند در ایران قهوه فروشی های بسیاری هستند اما کیفیت ها متفاوت است به نظر من قهوه آدنیس قهوه ی با کیفیتی را ارائه می دهد من توصیه میکنم (به کسانی که اقامت در ایران دارن ) قهوه رو به صورت بسته بندی کارخانه ای تهیه نکنید بلکه از قهوه فروشی های معتبر قهوه مورد نظر رو با مشخصات دلخواه تهیه کنید این مشخصات بر اساس : میزان کافئن . عطر و میزان تلخی یا همان طعم است اگر تازه نوش هستید توصیه میکنم از قهوه هایی استفاده کنید که عربیکای بیشتری دارند 《مثلا قرار بود نکته باشه دایره المعارف باز کردم😅》
موفق باشید
ممنون از توضیحاتتون
سلام عالی
من میدونستم قهوه از سمت خاور میانه اومرده همش فکحر میکردم یه نوشیدنی کاملا غربیه خیلی واسم جالب بود
و این که استفاده از فرنچ پرس قهوه خوب به ما میده یا نه؟
سلام عزیزم فرنچ پرس به خوبی دستگاه قهوه رو دم نمی کنه ولی برای سفر و موقت خیلی عالیه
استفاده از فرنچ پرس به شما قهوه فرانسه که نسبت به اسپرسو کافئین کمتر و غلظت کمتری دارد میدهد من توصیه میکنم از موکاپات استفاده کنید اما هرچه باشد بهتری نوع قهوه از دستگاه های اسپرسو ساز گرفته می شود
سلام. پست بسیار بسیار مفیدی بود خیلی استفاده کردم و بسیار لذت بردم. ممنون از سخاوتتون
خواهش می کنم عزیزم خوشحالم که دوست داشتید